συγγραφέας 
 
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ: ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ 

- Έχετε δηλώσει «παιζωγράφος» με ωμέγα. Βιώνετε τη γραφή παιδικών βιβλίων ως ένα παιχνίδι που σας χαρίζει χαρά;

Η πρόκληση της γραφής από μόνη της είναι ένα παιχνίδι . Ακόμα και όταν δεν γράφω για παιδιά αλλά πεζογραφώ για ενήλικες ,παιζωγράφω. Tο παιχνίδι του νου με ιδέες και λέξεις με γοητεύει γιατί μου προσφέρει την απόλυτη ελευθερία να τρέχω πίσω από την ουτοπία ,αυτή την καθημερινή επανάσταση της πραγματικότητας για έναν καλύτερο κόσμο. Η αναδημιουργία της ζωής μέσα από τη φαντασία με γοητεύει. Παίρνω ένα κομματάκι της πραγματικότητας το ντύνω με όνειρο και φαντασία και φτιάχνω μια επιθυμητή πραγματικότητα.

- Πώς φτιάχνετε τις ιστορίες σας; Πως προκύπτουν οι ιδέες για να αρχίσετε το γράψιμο;

Ξεπηδάνε από μία σαπουνόφουσκα την ώρα που πλένω τα πιάτα, από μία λέξη την ώρα που διαβάζω ή τις βρίσκω στον πρωινό καφέ, γιατί στον ύπνο μου οι σκέψεις και τα συναισθήματα αγρυπνούν και συνδιαλέγονται. Κάτι που θα πει ένα παιδί στο σχολείο μπορεί να γίνει ιστορία. Τα θέματα όμως που με απασχολούν βρίσκονται μέσα μου από καιρό. Η ιδέα γίνεται ο καταλύτης.

- Έχετε γράψει αρκετά βιβλία για τη διαπολιτισμική εκπαίδευση, την ξενοφοβία, τη διαφορετικότητα .Σας ενδιαφέρει μέσα από τις ιστορίες σας να διαμορφώνετε χαρακτήρες;

Το δικό μου χαρακτήρα διαμορφώνω. Μέσα από τη συγγραφή βαδίζω προς την αυτογνωσία μου με πίστη στον κοινωνικό ρόλο που μπορούν να παίξουν τα παραμύθια για την προσωπική ανάπτυξη του κάθε παιδιού . Τα παραμύθια είναι γεμάτα αγάπη, ισότητα , δικαιοσύνη ,αποδοχή του διαφορετικού. Με τα βιβλία μου δίνω στα παιδιά ευκαιρία να σκεφτούν και να αισθανθούν όπως έκαναν για μένα οι συγγραφείς που διάβαζα σαν παιδί. Θέλω μέσα από τη λογοτεχνία να δυναμώσουν σε σκέψη και συναίσθημα για να αντέξουν και ίσως να ανατρέψουν τη δυσαρμονία του κόσμου. Πολλά ζητάω;

- Πόσο δύσκολο κοινό είναι τα παιδιά;

Τα παιδιά είναι ένα απαιτητικό κοινό ως προς την ποιότητα που οφείλεις να τους προσφέρεις αλλά καθόλου δύσκολο γιατί είναι πάντα έτοιμα να τα πας μια εκδρομή στην ζωή χέρι, χέρι με τη φαντασία. Το δύσκολο είναι να βρεις τον τρόπο να εμψυχώσεις τη σκέψη , το συναίσθημα και το λόγο τους ώστε η εμπειρία της παιδικής λογοτεχνίας να γίνει το όχημα ελευθερίας που χρειάζονται για να λυτρωθούν , να ονειρευτούν ,να ανακαλύψουν και να διαμορφώσουν τον εαυτό του και τα νέα όρια της πραγματικότητα που επιθυμούν.

- Στην εποχή των ηλεκτρονικών μέσων πόσο δύσκολο είναι να αποσπάσουμε τα παιδιά από τα κινητά, τα τάμπλετ και τις τηλεοράσεις και να τα ωθήσουμε να διαβάσουν ένα βιβλίο;

Αν η ερώτηση ήταν πως θα αποσπάσουμε τα παιδιά από το ηλεκτρονικό βιβλίο ,θα σας απαντούσα « Ας αφήσουμε τα παιδιά να έρχονται κοντά στη λογοτεχνία με όποιον τρόπο προτιμούν. Όμως η πραγματικότητα είναι πως τα παιδιά απομακρύνονται από την αναγνωστική συνήθεια . Η απόλαυση μέσα από ένα βιβλίο είναι κάτι που μαθαίνεται από μικρή ηλικία και είναι κάτι που πρέπει συνεχώς να καλλιεργείται. Σε τι βαθμό γίνεται αυτό στο σπίτι και στο σχολείο; Σε ποιο βαθμό μπαίνουν όρια. Όπως βλέπεται δεν έχω μία απάντηση. Εργάζομαι όμως, όπως και όλοι οι ομότεχνοί μου, για την προώθηση της φιλαναγνωσίας στα σχολεία . Το κλείσιμο του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου από το Υπουργείο Πόλιτισμού της Ελλάδας τη στιγμή μάλιστα που δάσκαλοι και μαθητές είχαν μπει στον ρυθμό της φιλαναγνωσίας παραμένει για μένα ένα αναπάντητο φιλοσοφικό ερώτημα.

- Τι ρόλο μπορεί να παίξει η τεχνολογία στην εκπαίδευση;

Νομίζω πολύ σημαντικό γιατί αλλάζει τόσο τις δομές της εκπαίδευσης όσο και τις πρακτικές της. Η κουκουβάγια που ως σύμβολο της γνώσης στη δική μου γενιά είχε γίνει παπαγάλος επιστρέφει στη θέση της ηλεκτρονικά. Η μάθηση πλέον δεν παπαγαλίζεται . Η αναζήτηση της γνώσης γίνεται πιο διαδραστική και εξωστρεφής. Η πρόσβαση στην πληροφορία αλλάζει, ο ρόλος του δασκάλου αλλάζει ,ο ρόλος του μαθητή αλλάζει. Η συνεργασία ,η δημιουργικότητα,και η δημοκρατία στην εκπαίδευση είναι μπροστά μας.

- Ονειρεύεστε την αιχμαλωσία των σχολείων από το φανταστικό, το ονειρικό και το παράλογο. Πώς μπορεί να γίνει αυτό σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που στερείται παντελώς από φαντασία;

Γι αυτό υπάρχει η λογοτεχνία,για να αναδημιουργεί τη ζωή μέσα από τη φαντασία.
Όπως φαίνεται και στα βιβλία μου Η δασκάλα που το κεφάλι της έγινε καζάνι, Ο δάσκαλος με τα όνειρα στα μάτια και Το φάντασμα του μαυροπίνακα ,η αιχμαλωσία γίνεται εκ των έσω . Μπορεί το εκπαιδευτικό σύστημα να στερείται παντελώς φαντασίας ως προς το τι άνθρωπο θέλει να διαμορφώσει και να συνεχίζει να μην αντιλαμβάνεται ότι το σχολείο διδάσκει παιδιά και όχι γνώσεις ,όμως οι δάσκαλοι με όνειρα στα μάτια πολλαπλασιάζονται σταθερά και αγωνίζονται για μια πιο δημιουργική ,καινοτόμο και δημοκρατική εκπαίδευση .
Μιλάτε με ενθουσιασμό για τους καλύτερούς σας φίλους, τη Φαντασία και το Χιούμορ. Η παρέα μαζί τους, λέτε, σας συνέδραμαν να κατανοήσετε πόσο σημαντικοί είναι στον χώρο της εκπαίδευσης.
Η παρέα μαζί τους ως συγγραφέα και η θητεία μου ως ειδικού στην εκπαιδευτική τηλεόραση του Υπουργείου Παιδείας με οδήγησαν στη δημιουργία εκπαιδευτικών προγραμμάτων με χιούμορ και φαντασία που αγαπήθηκαν από μαθητές και δασκάλους . Όπως το πρώτο ψηφιακό αλφαβητάρι για τη διδασκαλία της γλώσσας ΕΝΑ ΓΡΑΜΜΑ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ .Μια σουρεαλιστική σειρά κινουμένων σχεδίων με διεθνή διάκριση για την καινοτομία του (MEDEA AWARDS).

- Η φαντασία μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους σ’ αυτά τα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης;

Αν κρίνω από τον εαυτό μου ναι.. Η αντιμετώπιση της κρίσης χρειάζεται δημιουργική σκέψη. Αν δεν ονειρευτείς μια άλλη πραγματικότητα δεν μπορεί να υπάρξει .Η πραγματικότητα είναι πρώτα φαντασία Η φαντασία η δύναμη της σκέψης να ανοίγει πολλά καινούργια μονοπάτια από και προς την πραγματικότητα. Η φαντασία σου δίνει την ευκαιρία να σκεφτείς τι άνθρωπος θέλεις να είσαι . Να επαναπροσδιορίσεις τις αξίες σου. Να εργαστείς προς την επιθυμητή πραγματικότητα. Να σπάσεις τα στερεότυπα .Να τα βάλεις με το κακό και να κερδίσει το καλό.. Όπως καταλαβαίνεται βρίσκομαι σε συνεχή παραμυθία .

-Έχετε ζήσει στον Καναδά και στις ΗΠΑ. Οι εμπειρίες σας εκεί τροφοδοτούν με κάποιο τρόπο τη σκέψη σας;

Είναι γεγονός πως οι ορίζοντες της σκέψης μου άνοιξαν τόσο από το είδος των σπουδών μου όσο και από τις εμπειρίες μου στο εξωτερικό . Όταν αυτά που σπουδάζεις σαράντα χρόνια πριν έρχονται ως καινοτομίες σαράντα χρόνια μετά στη χώρα σου αυτό επιβεβαιώνεται.

- Στο τελευταίο βιβλίο σας «Το αγόρι που διάβαζε στις κότες παραμύθια» έχετε μια αφιέρωση στον μαθητή Στέλιο Βαρνάβα από το Δημοτικό Σχολείο Ορμήδιας στην Κύπρο. Γιατί κάνατε αυτή την αφιέρωση;

Ο υπέροχος δάσκαλος , ο Κώστας Παπαπέτρου, στον οποίο επίσης αφιερώνω το βιβλίο έκανε στο σχολείο του έναν διαγωνισμό φωτογραφίας με θέμα «πως με ένα βιβλίο ανοίγει το μυαλό». Ανάμεσα στις φωτογραφίες ήταν και αυτή ενός μικρού μαθητή που σκυμμένος διάβαζε στις κότες ένα δικό μου βιβλίο. Τότε άστραψε η ιδέα μέσα μου να γράψω το αγόρι που διάβαζε στις κότες παραμύθια. Η ισοτιμία των φύλων , η ελευθερία στη γνώση, η τόλμη να αγωνίζεσαι για το δίκαιο το δικό σου και των άλλων είναι βασικά μου πιστεύω και όπως φαίνεται έγιναν και του ήρωα του βιβλίου.

- Πέρα από τη συγγραφή πως αξιοποιείτε τον ελεύθερο χρόνο σας;

Όταν δεν ταξιδεύω στα σχολεία εντός και εκτός Ελλάδας ως εθελοντής πολιτισμού για την προώθηση της φιλαναγνωσίας απολαμβάνω στιγμές με τους δικούς μου ανθρώπους. Είτε περπατάω με τις φίλες μου πάνω στις μνήμες και γύρω από τα πολιτιστικά δρώμενα της Αθήνας και σχολιάζουμε την κρίση τρώγοντας σουβλάκι είτε παρέα με τον εγγονό μου παίζω-γράφουμε τη γιαγιά τερματοφύλακα ,ζυμώνουμε ψωμί και φτιάχνουμε οδοντόπαστα για ελέφαντες.