Συνέντευξη με τη Σοφία Μαντουβάλου, από τα παιδιά της Δ' τάξης του 3ου Δημ. Σχολείου Χαλάστρας
Μάρτιος 2003

"Η συγγραφέας μας μιλάει για βραχνιασμένα βιβλία και μαμμόθρεφτα μακαρόνια"

Παιδιά: Όπως σε όλα τα παιδιά, έτσι και σ’ εμάς αρέσουν πάνω από όλα τα παιχνίδια και όχι τα βιβλία. Η δασκάλα μας επιμένει ότι στα βιβλία θα ανακαλύψουμε καινούριους φίλους. Εσείς τι γνώμη έχετε γι αυτό;
Σοφία Μαντουβάλου: Ευτυχώς που δεν ξετρελαίνεστε για το διάβασμα γιατί τότε θα είχα τρελαθεί εγώ από τη χαρά μου και θα έγραφα πιο τρελά βιβλία από αυτά που γράφω τώρα. Το βιβλίο είναι ένας πολύτιμος φίλος αλλά για να το ανακαλύψετε πρέπει να του κάνετε συχνά παρέα.

Κρίστα: Τι σημαίνει για σας το βιβλίο;
Σοφία Μαντουβάλου: Μια εκδρομή στη ζωή χέρι-χέρι με τη φαντασία. Κάθε συγγραφέας παίρνει ένα κομματάκι από την πραγματικότητα, το ντύνει με όνειρο και φαντασία και φτιάχνει το παραμύθι της ζωής.

Παιδιά: Γιατί πιστεύετε ότι είναι σημαντικό για μας να διαβάζουμε βιβλία;
Σοφία Μαντουβάλου: Όταν ένα παιδί διαβάζει ένα βιβλίο βγαίνει από το μικρό του κόσμο και μπαίνει στον κόσμο του βιβλίου. Όταν επιστρέψει, κουβαλάει μαζί του την εμπειρία αυτού του ταξιδιού. Είναι πιο πλούσιο σε συναισθήματα, σκέψεις και γνώσεις. Η φαντασία του, δηλ. η ικανότητα του μυαλού του να φτιάχνει εικόνες, γίνεται πιο μεγάλη. Η φαντασία βοηθάει για να αισθανόμαστε, να επικοινωνούμε και να επιβιώνουμε. Οι γνώσεις δεν είναι πια αρκετές. Σε μια πραγματικότητα που συνεχώς αλλάζει – αχρηστεύοντας τις χθεσινές μας γνώσεις γι αυτήν – χρειάζεστε όχι μόνο ένα έξυπνο μυαλό αλλά μια έξυπνη καρδιά με φαντασία. Αυτή την αποκτάτε μέσα από το βιβλίο.

Ιωάννα: Μερικά βιβλία είναι υπέροχα αλλά δε μας εντυπωσιάζουν καθόλου. Κάποια βιβλία μιμούνται βιβλία που έχουν ήδη γραφτεί και λίγες φορές είναι μια καινούρια ιστορία που γεννιέται στη χώρα των βιβλίων. Συμφωνείτε; Γιατί συμβαίνει αυτό;
Σοφία Μαντουβάλου: Θα συμφωνήσω μαζί σας πως πολλά βιβλία δεν έχουν λόγο να υπάρχουν. Υπάρχουν βιβλία που τα κλείνουμε πριν τα διαβάσουμε ή δε μας μένει τίποτα απ’ αυτά. Αλλά μην ξεχνάτε ότι ένα βιβλίο που δεν αρέσει σε εσάς, μπορεί να αρέσει σε κάποιο άλλο παιδί με διαφορετικά ενδιαφέροντα.

Θανάσης: Μερικά βιβλία βασίζονται σε αληθινές ιστορίες. Αυτό το καταλαβαίνουμε γιατί ξέρει ο συγγραφέας τους ήρωες. Όταν όμως είναι φανταστικές ιστορίες, πώς φαντάζεστε τους ήρωες; Πώς βρίσκετε τα ονόματά τους; Πώς σκέφτεστε το μέρος, που θα πάνε, τι θα κάνουν, πώς αισθάνονται; Με λίγα λόγια πώς σας κατεβαίνουν ιδέες;
Σοφία Μαντουβάλου: Οι ιδέες μου έρχονται από την αχαλίνωτη φαντασία της πραγματικότητας. Κάτι που συμβαίνει γύρω μου, η ερώτηση ενός παιδιού μου κατεβάζει ιδέες. Η στιγμή αυτής της έμπνευσης είναι μια μοναδική χαρά. Μετά αρχίζει η «κουραστική» περιπέτεια του γραψίματος.

Κατερίνα: Όταν αρχίζετε να γράφετε ένα βιβλίο, το περιγράφετε πρώτα ή αρχίζετε αμέσως; Πόσες μέρες κάνετε να γράψετε ένα βιβλίο;
Σοφία Μαντουβάλου: Μπορεί να περάσει ένα λεπτό ή δέκα χρόνια από την ώρα που μου έρχεται η ιδέα μέχρι την ώρα που θα γράψω το βιβλίο. Πολλές φορές αρχίζω παράλληλα να καταγράφω ιδέες για δύο ή τρία βιβλία. Υπάρχουν βιβλία που τα έγραφα πρώτα στο μυαλό μου και μετά στο χαρτί. Όταν γράφω ένα βιβλίο σκέφτομαι τι θέλω να πω, σε ποιον και με ποιον τρόπο. Αλλιώς γράφω για μικρά παιδιά κι αλλιώς για πιο μεγάλα. Οι ήρωες, η δράση τους, οι λέξεις, η έκταση του βιβλίου σχεδιάζονται με τους αναγνώστες στους οποίους απευθύνομαι.

Παιδιά: Δε βαριέστε να κάθεστε να γράφετε τόσες πολλές σελίδες (εμείς το μεγαλύτερο που γράψαμε ήταν τέσσερις σελίδες);
Σοφία Μαντουβάλου: Βαριέμαι όλα τα άλλα εκτός από το γράψιμο. Όταν χαίρομαι γράφω, όταν θέλω να ξορκίσω το κακό γράφω, όταν πιάνω πάτο γράφω. Και στον ύπνο μου γράφω. Καίω το φαί στην κατσαρόλα επειδή γράφω, κλειδώνω τα κλειδιά στο αυτοκίνητο γιατί σκέφτομαι τι θα γράψω. Πλένω τα πιάτα και μου έρχονται ιδέες για να γράψω.

Παιδιά: Πώς γίνατε συγγραφέας;
Σοφία Μαντουβάλου: Δεν είχα σκεφτεί ποτέ να γίνω συγγραφέας. Στο «σκέφτομαι και γράφω» ήμουνα πάτος (μην απελπίζεστε, μπορείτε να γίνετε συγγραφείς). Η φαντασία μου όμως οργίαζε. Όταν τις τελευταίες ώρες στην τάξη βαριόμουνα, έβλεπα τον εαυτό μου στην αυλή να τρώει μια τριώροφη μακαρονάδα με μαμμόθρεφτα μακαρόνια. Άλλοτε πάλι φανταζόμουν πως ήμουν ο Πίτερ Παν και πέταγα πάνω από τα θρανία. Με τη φαντασία μου έφτιαχνα το παραμύθι της ημέρας και πέρναγα πολύ καλά. Ακόμη διάβαζα πολύ καλά και κακά βιβλία Ελλήνων και ξένων συγγραφέων που άνοιξαν το μυαλό μου και την καρδιά μου. Την ιδέα για το πρώτο μου βιβλίο μου την έδωσε ο γιος μου που ζωγράφισε μια σκεπή πάνω από το πεντάγραμμο όταν του είπα ότι εκεί μένουν οι νότες.

Παιδιά: Γιατί προτιμάτε να γράφετε παιδικά βιβλία;
Σοφία Μαντουβάλου: Γιατί μου αρέσει να παίζω με το πραγματικό, το φανταστικό και το παράλογο. Να κάνω δημιουργικές αταξίες προσκαλώντας και τα παιδιά να κάνουν το ίδιο. Να σπάω τον κανόνα και να φτιάχνω έναν άλλο. Να παίζω με τη φαντασία που ανοίγει νέες προοπτικές στον κόσμο της πραγματικότητας. Έχω καταλήξει στο αυθαίρετο συμπέρασμα πως τόσο το γονίδιο «χάχανο» όσο και το γονίδιο «απέξω γριούλα κι από μέσα εγγονούλα» ευθύνονται για αυτή την επιλογή μου. Γράφω και βιβλία για μεγάλους που ονειρεύονται και χαίρονται όπως τα παιδιά. Δηλώνω παιζο-γράφος. Δε ξέρω αν ποτέ θα γίνω πεζογράφος.

Παιδιά: Πώς αισθάνεστε που γίνατε συγγραφέας;
Σοφία Μαντουβάλου: Πολύ όμορφα. Νιώθω μεγάλη χαρά που μέσα από το παιχνίδι της φαντασίας επικοινωνώ με τα παιδιά. Που τους μεταδίδω το μικρόβιο της φαντασίας – που για μένα είναι ελευθερία.

Παιδιά: Σας ευχαριστούμε που απαντήσατε στις ερωτήσεις μας τόσο πρόθυμα και τόσο παραμυθένια.
Σοφία Μαντουβάλου: Αγαπημένα μου παιδιά ελπίζω να απάντησα στα δύσκολα ερωτήματά σας. Σας ευχαριστώ που μου δώσατε την ευκαιρία να σκεφτώ. Στέλνω στις δασκάλες τρεις νεράιδες να τις μοιράνουν με όλα τα καλά και να τις βοηθήσουν να κολλήσουν στα παιδιά το μικρόβιο της φαντασίας. Στους κακούς στέλνω τρεις δράκους να τους φάνε με τηγανιτές πατάτες και βραχνιασμένα βιβλία.

Λογοτεχνική Εφημερίδα - 3ο Δημ. Σχολείο Χαλάστρας - Μάρτιος 2003